Toplumda en sık tıkayıcı uyku apnesi sendromunun görüldüğünü söz eden Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Figen Özdoğan Yavlal, “Tıkayıcı uyku apnesi teneffüs yollarının (genellikle boğaz bölgesinde) fizikî olarak tıkanması sonucu ortaya çıkar ve kendini horlama ve nefes darlığı üzere belirtilerle gösterir. Uyku apnesinin bir öbür tipi olan santral uyku apnesi daha az görülür. Bu durumda beyin, teneffüsü denetim eden sinyalleri hakikat gönderemez ve teneffüs durması sorunu yaşanır. Santral uyku apnesi çoklukla kalp yahut hudut sistemi problemleriyle alakalıdır. Her iki durumda da teneffüs durması ve oksijen düşmesi tüm organlar için hayati risk oluşturur” dedi.
‘FAZLA KİLO UYKU APNESİNDE RİSK FAKTÖRÜ’
Uyku apnesinin birçok faktörden kaynaklanabildiğini belirten Doç. Dr. Yavlal, en yaygın nedenler ortasında çok kilo, yaş, sigara ve alkol kullanımı olduğunu ve genetik yatkınlığın da bu hastalıkta düşünülmesi gerektiğini belirtti.
Doç. Dr. Yavlal, “Kilolu kişilerde sigara içimi ile artan yağ dokusunun boğaz ve etrafındaki hava yollarını daraltması ve teneffüsü zorlaştırmasıyla ileri yaşlarda uyku apnesine yatkınlık misliyle artmaktadır. Alkol ise uykuda kasların daha fazla gevşemesi sonucu teneffüs yollarının kapanmasına neden olup apneyi tetikleyebilir. Ailede uyku apnesi hikayesi varsa, kişinin bu rahatsızlığı yaşama mümkünlüğü daha yüksektir” diye konuştu.
‘TEDAVİ EDİLMEZSE KALP HASTALIKLARINA YER HAZIRLAYABİLİR’
Uyku apnesinin yalnızca bir uyku sorunu olmadığını belirten Doç. Dr. Figen Yavlal, “Bu sorun tedavi edilmediğinde önemli sıhhat problemlerine yol açabilir. Yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, felç, diyabet üzere hastalıklar uyku apnesi ile ilişkilendirilmiştir. Uykuda ortaya çıkan teneffüs durması ya da yavaşlaması oksijeni düşürürken kan damarlarında basınç artışına, gece kalp krizleri ve inmelere neden olabilir. Sabah ya da gece baş ağrısı ile uyanan hastalarda uyku apnesi sendromu kesinlikle sorgulanmalıdır” tabirlerini kullandı.
UNUTKANLIĞA NEDEN OLUYOR
Geceleri yüksek sesle horlamanın, uyurken hava yollarındaki tıkanma ile oluştuğunu vurgulayan Doç. Dr. Yavlal, her horlayan şahısta uyku apnesi olmayacağını lakin horlama ile birlikte öteki belirtiler varsa dikkatli olunması gerektiğini söyleyerek şöyle devam etti:
“Birçok insan uykusunda teneffüsünün durduğunun farkında değildir. Bu durum ekseriyetle kişinin yanında uyuyan birisi tarafından fark edilebilir. Gün uzunluğu yorgunluk, sabah yorgun uyanma kişinin uykuda nefesinin daima kesilmesinden kaynaklanan gece uykusunun bölünmesi nedeniyledir. Uyku apnesi sendromunda hasta, gereğince uyuduğunu düşünse bile dinlenmiş hissetmez. Uyku apnesi olan şahıslar, sabahları sıklıkla baş ağrısı ile uyanabilir. Bunun nedeni, uyku sırasında beyne gereğince oksijen gitmemesidir. Uyku apnesi, zihinsel performansı da olumsuz tesirler. Kişi gün boyunca dikkatini toplamakta zorlanabilir ve unutkanlık yaşayabilir.”
UYKU TESTİYLE TEŞHİS EDİLEBİLİR
Uyku apnesi tanısı koymak için ekseriyetle bir uyku testi (polisomnografi) yapılmasını gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Yavlal, “Bu test; kişinin uyku sırasındaki uyku evrelerini, teneffüs durmasını ya da yavaşlamasını, oksijen ölçüsünü, bacak hareketlerini, uyku müddetini ve kalitesini gösteren bir testtir. Bu testin sonucu tedavi formülleri konusunda da yardımcı olmaktadır. Uyku apnesinde tedavi apnenin şiddetine nazaran değişir. Birtakım durumlarda ömür üslubu değişiklikleri kâfi olabilirken, daha ileri hadiselerde tıbbi aygıtlar ya da cerrahi müdahaleler gerekebilmektedir” dedi.
CİDDİYE ALINMALI VE KESİNLİKLE DOKTORA BAŞVURULMALI
Uyku apnesi sendromuna karşı fazla kilolardan kurtulmanın değerli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Yavlal, “Kişi kilo verdiğinde boğaz etrafındaki baskı azalır ve oksijen teneffüs yollarından daha rahat geçer. Bunun yanında sigara ve alkol de apneyi tetiklemektedir. Sırt üstü uyunduğunda hava yolları tıkanabilir. Yan yatmak, hava yollarının açık kalmasına yardımcı olacaktır. Uyku apnesinde birtakım aygıtlardan da yararlanılmaktadır.
Bu aygıtlar, uyurken burun bölgesine ve ağıza daima basınçlı hava gönderir ve teneffüs yollarının açık kalmasını sağlar. Kimi olaylarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bilhassa burun ya da boğazda yapısal bir sorun varsa (geniz eti ya da büyük bademcikler gibi) bu bögelerin cerrahi olarak düzeltilmesi apneyi hafifletebilir. Uyku apnesi belirtileri gösteren bireylerin kesinlikle doktora başvurması değerlidir. Zira bu durum tedavi edilmediğinde önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilir lakin hakikat teşhis ve tedavi ile denetim altına alınması mümkündür” diye konuştu.