Son dakika haberi! Kremlin sözcüsü Dimitriy Peskov, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Koridoru mutabakatına iştirakini durdurduğunu açıkladı.
Geçtiğimiz Temmuz ayında Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin aracılık ettiği muahede, Rusya-Ukrayna çatışması nedeniyle bloke edilen Ukrayna tahılının inançlı bir halde ihraç edilmesini sağlayarak global besin krizini hafifletmeyi amaçlıyordu.
Söz konusu mutabakat birkaç defa uzatılmıştı lakin, Rusya aylardır muahedenin uzatılması için gerekli şartların yerine getirilmediğini belirtiyordu.
Peskov tarafından yapılan açıklamada şu sözler kullanıldı:
“Karadeniz Tahıl Koridoru mutabakatı bugün geçerliliğini yitirmiştir. Rusya’yı ilgilendiren şartlar yerine getirildiğinde, Rusya derhal mutabakata geri dönecektir. Mutabakatın Rusya’yı ilgilendiren kısımları yerine getirilmemiştir, bu nedenle yürürlükten kalkmıştır. Şimdilik muahede durdurulmuştur.”
“KIRIM KÖPRÜSÜ’NE AKIN İLE MUAHEDESİNİN SONA ERMESİ ORTASINDA İLİŞKİ YOK”
Bununla birlikte Peskov, dün gece 2 kişinin hayatını kaybettiği Kırım Köprüsü’ne yönelik taarruzun tekrarını önlemek içinMoskova’nın harekete geçeceğini belirtti.
“Kiev, Avrupa başşehirleri ve NATO ortasındaki uyumun ne kadar derin olduğunu biliyoruz. Nihayetinde köprü saldırısına verilecek cevap ‘özel askeri operasyon’ gayelerine ulaşmak olacaktır.” açıklamasını yapan Kremlin, saldırısı ile tahıl muahedesinin sona ermesi ortasında bir temas olmadığını vurguladı. Kremlin, bahse ait “Putin hücumdan evvel tahıl mutabakatı konusundaki tavrını açıkça belirtti.” dedi.
“İTİRAZIMIZ TARAFLARA İLETİLDİ”
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da Ria haber ajansına yaptığı açıklamada, “Rusya, muahedenin uzatılmasına itirazını bugün Türk ve Ukrayna tarafları ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğine resmen bildirdi.” sözünü kullandı.
TAHIL KORİDORU MUAHEDESİ HAKKINDA
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle besin konusunda yaşanan krizin çözülmesine yönelik Türkiye’nin diplomatik eforlarıyla geçen yıl temmuz ayında Birleşmiş Milletler (BM) ile koordineli olarak İstanbul’da “Müşterek Uyum Merkezi” kuruldu. Tahıl eserlerinin inançlı transferi buradan takip edilmeye başlandı.
Tahıl yüklü birinci gemi, 120 günü kapsayan muahede kapsamında 1 Ağustos 2022’de Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan yola çıktı.
Anlaşma kapsamında Ukrayna limanlarından ayrılan birinci gemi olma özelliğini taşıyan “Razoni” isimli Sierra Leone bayraklı kuru yük gemisi, 26 bin ton mısır ile Lübnan’ın Tripoli Limanı’na hareket etti.
Razoni’den 4 gün sonra Panama bayraklı “Navistar” İrlanda’ya, Malta bayraklı Rojen İtalya’ya, Türkiye bayraklı Polarnet Türkiye’ye Odessa ve Çernomorsk limanlarından 60 bin ton tahılı taşımak üzere ayrıldı.
Bunların akabinde “Mustafa Necati”, “Star Helena”, “Glory”, “Riva Wind”, “Sacura”, “Arizona”, “Ocean Lion”, “Rahmi Yağcı”, “Sormovskiy 121” isimli gemiler seyrine başladı.
Gemilerin büyük kısmı Tekirdağ, İskenderun ve İzmir üzere Türkiye’deki limanlara ulaştı.
İSTANBUL’DA KONTROL
İlk geminin 1 Ağustos 2022’deki hareketinden sonra, iki hafta içinde Ukrayna limanlarından çıkan gemi sayısı 25’e, taşınan tahıl ölçüsü 800 bin tona ulaştı.
Dünya genelinde besin krizi yaşanmasının önüne geçme maksadıyla varılan mutabakat, yalnızca Ukrayna limanlarındaki gemilerin ayrılmasını değil, birebir vakitte İstanbul’da denetimi yapılan gemilerin Ukrayna’ya tahıl sevkiyatını da kapsıyordu.
Bu kapsamda, İstanbul Boğazı’ndan denetimi yapılarak Ukrayna’ya giden birinci gemi Barbados bayraklı “Fulmar S” oldu. Gemi, 12 bin ton mısırı Çernomorsk Limanı’ndan alarak İzmir’e ulaştırdı.
“LİDER DİPLOMASİLİ” ÇÖZÜM
Gemilerin tahıl sevkiyatı sürerken Rusya, 29 Ekim 2022’de Sivastopol’daki akınlar nedeniyle tahıl teşebbüsünün süreksiz olarak durdurulduğunu BM ve Türkiye’deki makamlara iletti. Bunun üzerine Ukrayna limanlarından gemi çıkışı durduruldu.
Krizin daha da derinleşmesine mani olmak için Türkiye “lider diplomasisi”ni harekete geçirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile telefonda görüştü.
Dönemin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın da Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna Savunma Bakanı Aleksi Reznikov ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile görüşmelerinin akabinde Türkiye’nin diplomatik teşebbüsleriyle sevkiyat 2 Kasım’da yine başladı. Karadeniz Tahıl Koridoru Mutabakatı, 19 Kasım’dan itibaren 120 gün müddetle uzatıldı.
İKİNCİ UZATMA KARARI
Söz konusu uzatma kararının dolmasına yakın mart ayının başında Türkiye, Ukrayna, Rusya askeri heyetleri ve BM temsilcileri, tahıl koridorunun temellerinin atıldığı İstanbul’daki Kalender Kasrı’nda bir ortaya geldi.
Görüşmelerin akabinde uzatma kararının mühletinin dolduğu 18 Mart’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan, “tahıl koridoru”nun açık kalmaya devam edeceğini, muahedenin müddetinin uzatılmasına karar verildiğini açıkladı.
Seddülbahir Kalesi ve Gelibolu-Eceabat Devlet Yolu Açılış Töreni’nde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Rusya ve Ukrayna’nın esir takaslarıyla birlikte savaştan sonra en kıymetli uzlaşma konusu olan muahedenin mühleti bugün prestijiyle bitiyor. Her iki tarafla da yaptığımız görüşmeler sonunda 19 Mart’ta bitecek muahede müddetinin uzatılmasını sağladık.” dedi.
BİNDEN FAZLA GEMİ
İkinci uzatmanın müddeti mayıs ayında dolarken Türkiye’nin teşebbüsleri sonucu tahıl koridorunun yönelik muahede bir sefer daha uzatıldı.
Mayıs ayında alınan iki aylık uzatma kararı bugün dolarken, mutabakat gereği taraflardan birinin itirazı olmaması durumunda tahıl koridoru faaliyetine devam edecek.
Milli Savunma Bakanlığı yetkilileri konuya ilişkin yaptıkları açıklamada, “17 Temmuz’da mühleti dolacak olan Tahıl Girişimi’nin uzatılmasına yönelik BM, Rusya Federasyonu ve Ukrayna yetkilileri ile temaslarımız Dışişleri Bakanlığı ile koordineli olarak devam etmektedir.” tabirlerini kullanmıştı.